به گزارش خبرنگار ایراسین، معزالدین مظاهری، استاد دانشگاه و مشاور شرکت صناپ، در تحلیلی جامع، روندهای پرچالش واردات تجهیزات نیروگاه‌های خورشیدی، نقش محدودیت‌های ارزی، بروکراسی‌های فرایندی و راه‌های خروج از بحران تأخیر اجرایی در بزرگ‌ترین پروژه‌های انرژی نو کشور را واکاوی کرده است.
واردات پیچیده و پرهزینه تجهیزات؛ نخستین مانع بزرگ
مظاهری تأکید می‌کند: عمده شرکت‌های فعال در عرصه نیروگاه‌های خورشیدی برای پیشبرد پروژه‌ها به واردات مستقیم تجهیزات نیاز دارند. این تجهیزات، با هزینه‌های کلان و ارزبری بالا، در طی فرایند اخذ مجوزات ورود به کشور مدت‌ها معطل می‌شوند و همین چالش، هر ساله هزینه اجرای طرح‌های ملی را به‌آشکاری افزایش می‌دهد.
او توضیح می‌دهد: پروژه‌هایی چون نیروگاه آفتاب شرق کوهپایه با گستره‌ای معادل ۱۲۰۰ هکتار و ظرفیت ۶۰۰ مگاوات، جهت ورود به موقع به چرخه تولید انرژی و کمک به رفع مشکل ناترازی انرژی دچار مسیر بحرانی فرایند واردات تجهیزات ضروری است.
محدودیت ارزی، تحریم و معضل اولویت‌ها
از نگاه این استاد دانشگاه، بحران‌های ارزی و تنگنای دسترسی به منابع ارز خارجی، اثرگذاری عمیقی بر روند واردات و ثبت سفارش داشته است. او می‌گوید با توجه به نیاز فوری کشور به حل مشکل انرژی، امروزه اهمیت تخصیص ارز به موضوعات مرتبط با انرژی کمتر از غذا و دارو نیست. بنابراین معطل ماندن چند ماهه فرایند واردات اینگونه تجهیزات به ثبت سفارش و تخصیص ارز مورد قبول نیست.
مظاهری می‌افزاید فرایندهای ثبت سفارش و تخصیص ارز به شکل زنجیره‌ای پیچیده و متداخل باعث افزایش قابل توجه فرایند تأمین و به تناسب اجرای پروژه‌ها گشته است.
تولید داخلی ناکافی؛ ضرورت واردات با فناوری روز
مشاور شرکت صناپ با تشریح وضعیت فعلی صنعت کشور اذعان دارد که با وجود برخی تلاش‌های تولید داخلی، فناوری و ظرفیت شرکت‌های ایرانی به تنهایی پاسخگوی نیاز پروژه‌های بزرگ ملی نیست سهم قابل توجهی از پنل‌ها و بسیاری از سایر ماژول‌ها، همچنان باید به صورت وارداتی تأمین شوند و به همین دلیل، روند واردات برای پروژه‌های زیرساختی غیرقابل اجتناب است.
توسعه چابک نیروگاه‌های خورشیدی نیازمند تسهیل در فرایندها
او با اشاره به موانع اداری می‌گوید: فرآیندهای ثبت سفارش، پروسه‌های مرتبط با سامانه جامع تجارت، اخذ تأییدیه ها و پروسه تخصیص ارز، پیچیدگی‌های فرایندهای گمرکی، تماماً باعث شده است زمان ورود تجهیزات به داخل کشور و سایت پروژه طولانی شود.
لزوم اولویت ارزی و اصلاح سیاست‌های حمایتی
از دیدگاه مظاهری، راه برون‌رفت از این چالش، واقعی کردن اولویت‌های ارزی برای انرژی‌های نو و ایجاد تسهیل ساختاری تا بالاترین سطح ممکن است.
او توصیه می‌کند فرهنگ تسهیل گری در پروسه‌ای مرتبط با موضوعات تأمین انرژی، ضروری است نه تنها در سطح کلان مدیریتی بلکه در سطح کارشناسی بهبود یابد زیرا در بسیاری از مواقع مشکلات نه در سطح کلان بلکه در سطح کارشناسی فرایند ها را دچار معضل می‌کنند.
این استاد دانشگاه بر این نکته تاکید دارد که جهت حل مشکل انرژی و نظر به ناگزیر بودن واردات تجهیزات، نیاز به عزم مشترک و هماهنگی بین وزارت صنعت معدن و تجارت، بانک مرکزی، گمرکات و سایر ارگان‌های مربوطه است.
مدل پیشنهادی برای تسهیل روند و کاهش هزینه‌ها
مظاهری برای عبور از محدودیت‌ها راهکارهایی ارائه می‌دهد از جمله تسهیل فرآیندهای گمرکی با ایجاد کریدور ویژه، اعمال حمایت‌های مالی و تخفیفات گمرکی، تخصیص اولویت ارزی برای تجهیزات انرژی‌های پاک، موازی‌سازی فرآیندهای بانکی و گمرکی، و معتقد است این راهکارها بر کاهش زمان تأمین و در نتیجه راه اندازی نیروگاه‌ها انرژی‌های پاک بسیار مؤثر خواهد بود.
نیاز به جراحی ساختاری
مظاهری جمع‌بندی می‌کند: اگر اصلاحات اساسی در ساختارهای حمایتی، بانکی و گمرکی رقم نخورد و ارز مورد نیاز انرژی‌های نو در زمره اولویت‌های ملی قرار نگیرد، توسعه انرژی خورشیدی ایران، هر بار با هزینه بیشتر و تأخیر طولانی‌تر مواجه خواهد بود. برای رسیدن به اهداف ملی و تبدیل ایران به قطب انرژی سبز منطقه، هم‌افزایی همه نهادها و کاهش بروکراسی ضروری است و تنها با این رویکرد می‌توان سرعت و رقابت‌پذیری را به پروژه‌های راهبردی کشور بازگرداند.