پایگاه خبری تحلیلی ایراسین، برای نمونه عربستان سعودی با «چشم‌انداز ۲۰۳۰» در پی دگرگونی بنیادین اقتصاد خود است در حالی که کویت افق ۲۰۳۵ و عمان افق ۲۰۴۰ را برای تغییرات ساختاری ترسیم کرده‌اند. این کشورها نه‌تنها از منابع نفتی خود چشم‌پوشی نکرده‌اند بلکه در حال توسعه ظرفیت‌های تولیدی خود نیز هستند. امارات با وجود برنامه محیط‌زیستی برای سال ۲۰۵۰ قصد دارد تولید نفت خود را به ۵ میلیون بشکه در روز برساند. کویت هدف‌گذاری ۳ میلیون بشکه را دنبال می‌کند و عربستان به‌دنبال دستیابی به ظرفیت ۱۳ میلیون بشکه است.
در سال ۲۰۲۳ کشورهای عضو شورای همکاری خلیج‌فارس (GCC) موفق شدند ۶۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی جذب کنند رقمی که شرکت‌های خارجی با پذیرش ریسک آن وارد منطقه شدند. نیمی از این رقم با ۳۰ میلیارد دلار سهم عربستان بود و امارات با ۲۲ میلیارد دلار در رتبه دوم قرار گرفت. ذخایر صندوق‌های ثروت ملی این کشورها اکنون به حدود ۵ هزار میلیارد دلار رسیده که بیشترین آن در اختیار امارات، عربستان و کویت است.
کل صادرات این کشورها به ۱۲۰۰ میلیارد دلار می‌رسد که ۶۰۰ میلیارد دلار آن حاصل صادرات نفت و گاز است. از دیگر سو، وارداتشان هم سالانه حدود ۷۰۰ میلیارد دلار برآورد می‌شود. در این میان امارات و عربستان بزرگ‌ترین بازیگران تجارت خارجی منطقه هستند. عربستان بیشترین تعامل اقتصادی را با چین، هند، ژاپن، کره جنوبی و امارات دارد. در مورد امارات نیز چین و هند در کنار آمریکا، عربستان و کشورهای اروپایی اصلی‌ترین شرکای تجاری محسوب می‌شوند. نکته قابل تأمل آنکه ۷۰ درصد نفت و گاز صادراتی کشورهای GCC به آسیا می‌رود. این آمارها نشان می‌دهد که آنها به‌خوبی جابه‌جایی قدرت اقتصادی جهان به‌سوی آسیا را درک کرده و روابط راهبردی خود را با این قاره عمیق‌تر کرده‌اند.
اما وضعیت ایران نگران‌کننده است بسیاری از میادین نفت و گاز کشور فرسوده‌اند و توان تولید گذشته را ندارند. میدان گازی پارس جنوبی که شریان حیاتی اقتصاد انرژی ایران محسوب می‌شود با خطر افت فشار روبه‌روست. اگر این روند طی دو سال آینده کنترل نشود، ممکن است تا ۷۰ درصد از ظرفیت برداشت این میدان کاسته شود رخدادی که می‌تواند سالانه حداقل ۳۰ میلیارد دلار زیان اقتصادی به کشور تحمیل کند.

محمدحسین عادلی
اقتصاددان